.svg){kind=small}
Vandaag komt het grootste nieuws uit Azerbeidzjan.
Hier daagt Azerbeidzjan openlijk de Russische invloed uit, door culturele banden af te breken en Russische journalisten te arresteren in wat het zelf een harde aanpak van buitenlandse inmenging noemt. Ooit een nauwe partner van het Kremlin, presenteert Bakoe zich nu als een regionale speler die Russische manipulatie niet langer tolereert, wat wijst op een diepere verschuiving die de allianties in de post-Sovjetruimte zou kunnen hertekenen.
De recente stappen van Azerbeidzjan komen neer op een regelrechte politieke breuk. Russische culturele evenementen in Bakoe zijn afgelast. Een geplande bezoek van de Russische viceminister van Cultuur werd abrupt geannuleerd. Zeven Russische journalisten, voornamelijk werkzaam voor Sputnik en Ruptly, werden gearresteerd en beschuldigd van buitenlandse inmenging.
Volgens Azerbeidzjaanse functionarissen verzamelden deze personen inlichtingen of beïnvloedden zij het publieke discours ten dienste van de belangen van het Kremlin.
Rusland ontkent dit en noemt het legitieme journalisten, maar de confrontatie kwam niet uit het niets. Russische politie voerde onlangs invallen uit bij Azerbeidzjaans gerunde bedrijven en markten in onder meer Jekaterinenburg en Voronezj, en verklaarde dat deze acties deel uitmaakten van een lang uitgestelde operatie tegen etnisch georganiseerde misdaadnetwerken.
Kort daarna overleden echter meerdere Azerbeidzjaanse arrestanten in Russische hechtenis, officieel door hartfalen of embolieën, maar Azerbeidzjaanse media en de families van de slachtoffers beschuldigden de Russische politie van marteling.
Maar het gaat niet alleen om de doden, het gaat om wat zij symboliseren. Voor Azerbeidzjan was dit de druppel, het excuus om een breuk te versnellen die al lange tijd in voorbereiding was. De reactie was snel en publiekelijk. De Azerbeidzjaanse staatstelevisie zond segmenten uit waarin Vladimir Poetin werd vergeleken met Stalin, en dit werd breed gedeeld op sociale media, in officiële verklaringen en culturele analyses. De arrestaties van Sputnik-journalisten waren niet alleen vergelding; ze waren een signaal dat Bakoe Russische mediainvloed niet langer als acceptabel beschouwt. Of deze Russische journalisten nu spionnen waren of niet, hun vergunningen om te opereren waren al sinds februari ingetrokken, omdat Azerbeidzjan actief zijn eigen narratief terugclaimt. De aanwezigheid van Russische staatsmedia heeft jarenlang de publieke opinie beïnvloed en verkiezingsresultaten in buurlanden beïnvloed, waardoor het verwijderen ervan niet alleen symbolisch is maar ook strategisch belangrijk voor Bakoe. Russische functionarissen hebben de repressie in Bakoe als een vorm van genocide bestempeld en gekarakteriseerd als Russophobia, waarmee ze terugvallen op bekende Kremlin-retoriek die elke weerstand tegen Russische invloed afschildert als etnische of culturele vervolging.
Deze harde koerswijziging kent een lange aanloop: Azerbeidzjan beweegt zich al jaren westwaarts. Het koopt militair materieel van Turkije en andere NAVO-gelieerde leveranciers. Het vocht in 2020 de Tweede Nagorno-Karabachoorlog tegen Armenië, een voormalige bondgenoot van Rusland, en met het offensief in 2023 testte het opnieuw de grenzen van Moskou's vermogen om in te grijpen in de zuidelijke Kaukasus. En het gaat niet alleen om militaire stappen: Bakoe onderhoudt ook stille banden met Oekraïne, levert brandstof en via derden zelfs wapens. Tijdens de Russische politie-invallen en de daaropvolgende Azerbeidzjaanse reactie, belde de Oekraïense president Volodymyr Zelensky zijn Azerbeidzjaanse ambtgenoot Ilham Aliyev om zijn steun uit te spreken tegen Russische inmenging in Azerbeidzjan.
Het was een klein gebaar met grote implicaties: Kiev ziet Bakoe als een partner in het ondermijnen van Rusland’s greep op zijn buren, om te voorkomen dat miljoenen mensen hun eigen toekomst niet kunnen kiezen.
Rusland lijkt overbelast: de oorlog in Oekraïne eist nog steeds al hun aandacht, waardoor hun geopolitieke invloed tussen de vingers glipt. In Centraal-Azië, de Zuidelijke Kaukasus en zelfs andere delen van Oost-Europa beginnen voormalige bondgenoten steeds vaker hun eigen pad te kiezen. De acties van Azerbeidzjan maken deel uit van dat grotere verhaal: tien jaar geleden zou openlijke confrontatie, het aanvallen van Russische narratieven en het weigeren van culturele diplomatie ondenkbaar zijn geweest, maar nu worden ze gezien als noodzakelijke zelfverdediging.
Met de recente uitspraken van de Amerikaanse president Donald Trump, die aangaf dat Russische territoriale ambities veel verder reiken dan enkel Oekraïne, is de beslissing van Azerbeidzjan om nu afstand te nemen ook een preventieve zet. Opvallend is dat Russische media inmiddels de legitimiteit van de Azerbeidzjaanse staat in twijfel trekken en proberen etnische spanningen aan te wakkeren onder minderheidsgroepen in Azerbeidzjan. Als de oorlog in Oekraïne eindigt, zal Rusland waarschijnlijk elders proberen zijn invloed opnieuw op te bouwen; voor Azerbeidzjan is het trekken van een duidelijke lijn nu een manier om te zeggen: wij zijn niet het volgende doelwit.
Kortom, de drastische koerswijziging van Azerbeidzjan tegenover Rusland markeert meer dan alleen een diplomatieke ruzie. Het weerspiegelt een diepere regionale dynamiek waarin de dominantie van Moskou niet langer vanzelfsprekend is, en voormalige bondgenoten niet langer stilzwijgend meebewegen. Wat begon als een strafrechtelijk onderzoek is uitgegroeid tot een confrontatie over soevereiniteit, mediacontrole en het recht van Azerbeidzjan om zijn binnenlandse politiek zelf vorm te geven.
.jpg)
Opmerkingen