Terug naar de steentijd: Russen hebben geen elektriciteit, geen warmte, geen water

Vandaag komt het belangrijkste nieuws uit de Russische Federatie.

Hier heeft het Pentagon de overdracht van Tomahawk-kruisraketten aan Oekraïne goedgekeurd, precies op het moment dat Rusland wordt getroffen door een van de grootste golven van aanvallen op zijn energie-infrastructuur sinds het begin van de oorlog. Het moment is bijna perfect, want terwijl Amerikaanse functionarissen de laatste documenten afronden, hebben Oekraïense raketten inmiddels al delen van Rusland, waaronder Moskou, in duisternis gehuld.

De goedkeuring van het Pentagon betekent dat alle technische en logistieke controles voor de overdracht van de Tomahawks zijn afgerond, waarbij alleen de presidentiële handtekening nog ontbreekt. Met een bereik van ongeveer 1.600 kilometer zou het systeem Oekraïne in staat stellen vrijwel elk belangrijk doel binnen Rusland te raken. Oekraïne bereidt zich nu actief voor op de levering, zodat de wapens onmiddellijk kunnen worden ingezet zodra zij arriveren. Kyiv is al begonnen met experimenten rond coördinatie van aanvallen, precisiemapping en schadeanalyse om te bepalen hoe het uitgebreide bereik het best kan worden benut wanneer het officieel wordt vrijgegeven.

De eerste duidelijke demonstratie kwam met de Neptun-raketaanvallen op het Russische energienet, toen Oekraïense troepen de thermische centrale van Oryol en het 750-kilovolt-onderstation Vladimir raakten, twee van de belangrijkste knooppunten in het elektriciteitsnet van centraal Rusland. Alleen al de centrale van Oryol leverde ongeveer 40 procent van de elektriciteit en twee derde van de stadsverwarming in de regio, wat betekende dat de aanval onmiddellijk stroom en warm water afsneed in meerdere districten. Beelden ter plaatse toonden een deels verwoeste koeltoren en een brandend schakelstation. In Vladimir veroorzaakten meerdere explosies schade aan een onderstation dat industriële faciliteiten voedde die nauw verbonden zijn met de Russische defensiesector. De schaal en precisie van deze aanvallen vormden de eerste succesvolle inzet van de binnenlands gemoderniseerde Neptun tegen diepe doelen in Rusland zelf, een proefloop voor wat Tomahawks later op nationale schaal zouden kunnen bereiken.

De schade reikte verder dan deze twee locaties. In de door Rusland bezette regio Loehansk viel de stroom volledig uit nadat de thermische centrale van Shchastia uitviel, terwijl noodstoringen werden gemeld nabij Moskou in de stad Zjoekovski, na nieuwe drone-activiteit. In de voorsteden van de hoofdstad filmden bewoners hele wijken zonder licht, en het elektriciteitsafhankelijke spoorvervoersnet ondervond verstoringen totdat de stroom werd hersteld. Russische netbeheerders omschreven het als een storing, maar de opeenvolgende branden, rookwolken en uitval lieten weinig twijfel bestaan dat er gecoördineerde Oekraïense aanvallen plaatsvonden. Voor Kyiv was dit het bewijs dat een precisiecampagne gelijktijdig energie-, verwarmings- en logistieke knooppunten op honderden kilometers afstand kan treffen.

In de daaropvolgende nachten bleef de Oekraïense aanvalsgroep het initiatief behouden. Drones en raketten troffen het oliedepot van Toepsé aan de Zwarte Zee, waar explosies opslagtanks in brand zetten. In Lipetsk werd een 500-kilovolt-onderstation geraakt, waardoor de stroom uitviel op industriële lijnen die regionale metallurgische fabrieken voeden.

Verder naar het noorden werden Bryansk en Koersk getroffen door opeenvolgende explosies bij de onderstations Novobjansk en Zjeleznogorsk, wat leidde tot kettingreacties in het westelijke elektriciteitsnet. In de Krim ging de thermische centrale van Simferopol in vlammen op, terwijl in het bezette Melitopol en Berdjansk onderstations werden vernietigd die de communicatie- en radarsystemen van het Russische leger voedden. Oekraïense commandanten schatten dat deze operaties in één gecoördineerde reeks aanvallen ongeveer 5.000 megavolt-ampère aan productie- en transmissiecapaciteit uitschakelden.

Naarmate onderstations één voor één wegvielen, raakten delen van het resterende Russische elektriciteitsnet — vooral in het Verre Oosten — overbelast, wat leidde tot nieuwe uitvallen. Elke nieuwe aanval verergert de schade van de vorige en ondermijnt Rusland’s vermogen om zowel civiele infrastructuur als de industrie die de oorlog ondersteunt operationeel te houden.

Over het geheel genomen is de Oekraïense campagne tegen het Russische energiesysteem uitgegroeid tot een strategisch wapen op zichzelf, dat de grenzen van Rusland’s veerkracht op de proef stelt. De verduistering rond Moskou is niet slechts een technische storing, maar een voorproefje van wat aanhoudende druk op lange afstand kan aanrichten zodra de Tomahawks arriveren. Indien de overdracht wordt goedgekeurd, krijgt Oekraïne de mogelijkheid om dit niveau van schade met veel meer precisie en frequentie over heel Rusland te herhalen. Voor Moskou betekent dit dat de uitdaging niet langer alleen ligt in het verdedigen van raffinaderijen of opslagplaatsen aan het front, maar in het beschermen van een volledig nationaal elektriciteitsnet dat nu onder vuur ligt. De oorlog verschuift van loopgraven naar transformatorstations, en de uitkomst zal steeds vaker worden afgemeten aan welke lichten ’s nachts nog blijven branden.