De energiewar wordt dieper, terwijl Oekraïne zich op een nieuwe strenge winter voorbereidt

Vandaag kijken we naar nieuwe ontwikkelingen uit Oekraïne.

In de afgelopen drie jaar heeft Rusland voortdurend de Oekraïense infrastructuur aangevallen en de Oekraïense energiesector gedwongen te improviseren en zich aan te passen om het aantal stroomuitval te beperken. Deze herfst is het aantal luchtaanvallen echter verder toegenomen nu de winter nadert en dreigt het reeds zwaar belaste luchtverdedigings- en elektriciteitsnetwerk van Oekraïne te overbelasten.

Afgelopen jaar lanceerde Rusland gemiddeld bijna tweehonderd drones, raketten en kruisraketten per dag richting Oekraïne, vaak geconcentreerd in salvo’s van wel achthonderd stuks om de Oekraïense luchtverdediging te overweldigen.

De reden achter de huidige toename van lucht aanvallen is tweeledig. Ten eerste is er een aanzienlijke versterking van Rusland’s aanvalscapaciteiten in het algemeen; Rusland heeft zijn maandelijkse productie van ballistische raketten met 66 procent verhoogd vergeleken met 2024, tot wel 85 ballistische raketten per maand, naast nu 150 kruisraketten. Rusland heeft ook de productie van Shahed/Geranium-drones in de Alabuga-fabriek tijdens de zomer opgevoerd, van 5.000 drones in negen maanden in 2024, naar hetzelfde aantal in slechts dertig dagen.

Ten tweede hebben Oekraïense aanvallen de Russische oliesector zwaar beschadigd, waarop het land afhankelijk is om de oorlogsinspanningen vol te houden. Als vergelding is de Oekraïense energiesector nu het nieuwe belangrijkste doelwit van Rusland.

Voor en tijdens de winter, wanneer stroomuitval het leven van Oekraïense burgers bedreigt, richten Russische aanvallen zich op energiecentrales, onderstations en elektriciteitslijnen. Steden zoals Kyiv worden regelmatig getroffen, en verschillende wijken van de hoofdstad zaten op 14 oktober zonder stroom na aanvallen op belangrijke hoogspanningslijnen. Tegelijkertijd werden meerdere onderstations geraakt in de regio’s Odessa, Charkiv en Tsjernihiv tijdens een gecoördineerde aanval met honderden raketten en drones. Warmtekrachtcentrales worden ook aangevallen en moeten vaak voor langere tijd worden stilgelegd. Begin oktober viel Rusland de thermische energiecentrale in Kramatorsk aan met een Iskander-raket, wat leidde tot stroomuitval in de verdedigingsgordel richting Druzjivka en Slovjansk. Andere energiecentrales werden getroffen in Zaporizja en Prydniprovska.

Bovendien is de helft van de Oekraïense hydro-elektrische capaciteit al vernietigd na de vernietiging van de Kahovka-dam en gecombineerde drone- en Kinzjal-aanvallen op de Dnipro-, Kremenchoek-, Kaniv- en Srednedneprovsk-waterkrachtcentrales op 10 oktober. Recente aanvallen hebben ook gasinstallaties in de oblast Poltava getroffen en zestig procent van de gasproductie van het land uitgeschakeld.

Hoewel Oekraïne in september 2025 meer dan 86 procent van alle drones en raketten onderschepte, bereikten ongeveer achthonderd hun doel en veroorzaakten grote schade, waardoor miljoenen Oekraïners zonder elektriciteit kwamen te zitten. Oekraïne heeft gereageerd door de luchtverdediging te versterken en luchtafweerkanonnen, helikopters, propellervliegtuigen en 3D-geprinte onderscheppingsdrones in te zetten.

Daarnaast worden aanzienlijke inspanningen geleverd om de energiesector veerkrachtiger te maken door onderstations te versterken en reparatie-operaties te verbeteren. Oekraïne installeert momenteel grote batterijen met capaciteiten tot 200 megawatt, die zeshonderdduizend mensen tot twee uur van stroom kunnen voorzien. Daarnaast decentraliseert het land zijn energieproductie en distributie via wind- en zonne-energie, kleine gasturbines en mini-netwerken. Deze maatregelen zijn bedoeld om volledige regionale black-outs te voorkomen als delen van het net worden beschadigd. Om extra elektriciteit uit de EU te kunnen invoeren, worden nieuwe transmissielijnen naar Polen en Slowakije aangelegd als aanvulling op de bestaande lijn naar Hongarije.

Terwijl de stroomuitval doorgaat, gebruiken Oekraïners dieselgeneratoren tijdens onderbrekingen en laden ze hun powerbanks zodra de elektriciteit terugkeert.

Over het geheel genomen blijft Rusland vastbesloten de veerkracht van de Oekraïense bevolking te breken door de energiesector van het land te ontmantelen via voortdurende en geconcentreerde luchtaanvallen met drones, raketten en kruisraketten, die aanzienlijke schade hebben aangebracht aan energiecentrales en transmissielijnen, maar ook vaak burgers treffen. Hoewel Oekraïne een groot deel van de zesduizend inkomende objecten per maand weet te onderscheppen, zitten zijn luchtverdedigingscapaciteiten momenteel aan hun limiet, en geïmproviseerde systemen hebben moeite de constante stroom goedkope drones af te weren.

Daarom worden indirecte oplossingen zoals de overgang naar gedecentraliseerde energieproductie, energieopslaglocaties, elektriciteitsimport en beschermde infrastructuren momenteel ingevoerd. Tegelijkertijd hebben Oekraïners zich uit noodzaak aangepast en maken zij gebruik van powerbanks en generatoren om de uitval te doorstaan.