Dlaczego tradycyjne okopy zawodzą wobec stałej obserwacji i ataków dronów

Dziś najważniejsze wydarzenia napływają z Ukrainy.

Tutaj wzrost znaczenia dronów całkowicie przepisał zasady walk w okopach. To, co kiedyś było defensywnymi bastionami, które można było utrzymywać miesiącami, zamieniło się w śmiertelne pułapki, ponieważ bezzałogowe statki powietrzne polują teraz na żołnierzy z góry.

Nagrania z obwodu donieckiego pokazują to, co wcześniej uznano by za przeciętną linię okopów w Ukrainie. Jest ona głęboko wykopana w ziemi, wyposażona w otwory strzelnicze i schrony wystarczające dla małych zespołów żołnierzy. W ciągu zaledwie trzech tygodni od zarejestrowania tych ujęć w rejon dotarli dywersanci przeciwnika, a obrońcy zostali wyparci w ciągu niecałego dnia. Małe drony FPV wlatywały bezpośrednio w wejścia do schronów, detonując ładunki wybuchowe na ukrywających się w środku, podczas gdy inni operatorzy dronów śledzili rannych próbujących uciec, zrzucając na nich granaty z góry. Do następnego wieczora pojawiły się większe drony i zniszczyły pozycję, zamieniając ją w serię rozbitych dołów i rumowiska, zaledwie z kilkoma martwymi ciałami.

To wydarzenie odzwierciedla szerszą rzeczywistość, którą dziś opisują analitycy i żołnierze z linii frontu. Raporty opublikowane przez ARA, powołujące się na źródła ukraińskie i rosyjskie, szacują, że nawet osiemdziesiąt procent strat na polu walki jest spowodowanych przez bezzałogowe statki powietrzne. Analitycy CEPA wyjaśniają, że drony te nie są odizolowaną bronią, lecz częścią stałego łańcucha rażenia łączącego rozpoznanie, namierzanie i ogień artyleryjski, co pozwala niszczyć okopy w ciągu kilku minut.

Na początku pełnoskalowej inwazji w 2022 roku żołnierze ukraińscy i rosyjscy kopali okopy przypominające te z pierwszej i drugiej wojny światowej. Były one proste i silnie umocnione, z workami z piaskiem, belkami drewnianymi i schronami wykopanymi na głębokość dwóch metrów. Wiele z nich ciągnęło się na setki metrów i było połączonych drogami komunikacyjnymi z magazynami logistycznymi za frontem.

Te sieci były bardzo skuteczne przeciwko ostrzałowi artyleryjskiemu i broni strzeleckiej; żołnierze mogli pozostawać na jednej pozycji przez wiele miesięcy, rotując między odpoczynkiem, wartą i naprawami. Dobrze utrzymany okop mógł przetrwać tysiące pocisków, o ile jego dokładne współrzędne pozostawały ukryte. Ten model nie był jednak w stanie wytrzymać współczesnego nadzoru, ponieważ gdy drony zaczęły nieustannie krążyć nad frontem, każda pozycja ogniowa, każda droga zaopatrzenia i każde wejście do schronu stały się widoczne. Dron termowizyjny na niskiej wysokości mógł dostrzec ciepło ludzkiego ciała z odległości setek metrów. Zdjęcia satelitarne, aktualizowane kilka razy dziennie, ujawniały całe sieci okopów dowódcom znajdującym się daleko od linii walk. W rezultacie to, co kiedyś było najsilniejszą obroną, stało się łatwym celem dla precyzyjnie naprowadzanej amunicji i ataków z powietrza.

Okopy w Ukrainie nie zniknęły, lecz zmieniły swoją konstrukcję i przeznaczenie. Żołnierze kopią teraz krótsze, zakrzywione i nieregularne odcinki zamiast długich, prostych linii, co utrudnia ich wykrycie przez drony i ułatwia opuszczenie pozycji po namierzeniu. Dodają ukośne wejścia do schronów, głębsze kryjówki i wzmocnione osłony od góry wykonane z warstw drewna, metalu i worków z piaskiem, aby uniemożliwić dronom wlatywanie do środka lub zrzucanie ładunków wybuchowych.

Kamuflaż jest wbudowany w samą strukturę, stosuje się siatki maskujące, roślinność, a nawet osłony termiczne, aby zniekształcać sygnatury cieplne i ukrywać ruch przed kamerami z powietrza. Drogi łączące poszczególne pozycje są węższe i prowadzone zygzakiem, a przemieszczanie się odbywa się głównie w nocy lub we mgle, aby ograniczyć widoczność.

Zgodnie z analizą terenową Tochnego, okopy w Ukrainie funkcjonują dziś jako nieustannie zmieniająca się sieć, a nie stałe linie frontu; dodawane są pozycje pozorowane i fałszywe wejścia, aby zmylić drony rozpoznawcze, a prawdziwe pozycje są często odbudowywane lub przenoszone po ich wykryciu. Eksperci z CEPA opisują ukraiński front jako laboratorium adaptacji, w którym żołnierze włączają środki przeciwdronowe do niemal każdego aspektu inżynierii polowej.

Chociaż na całym froncie stosuje się przenośne zagłuszarki i inne środki walki elektronicznej, aby zakłócać sygnały sterujące dronami, główna obrona tkwi w tym, jak okopy są dziś projektowane, ukrywane i wzmacniane, by przetrwać obserwację i uderzenia FPV.

Ogólnie rzecz biorąc, transformacja wojny okopowej w Ukrainie pokazuje, jak współczesny konflikt ewoluuje szybciej niż umocnienia budowane, by mu się oprzeć. Te same struktury, które niegdyś symbolizowały odporność i wytrwałość, dziś oznaczają podatność w obliczu technologicznej dominacji z powietrza. Żołnierze kopią i walczą tak jak ich przodkowie, lecz broń, która ich namierza, nie nadchodzi już z naprzeciwka, lecz z nieba nad ich głowami. Przyszłość wojny będzie zależeć nie od tego, jak głęboko armie potrafią kopać, lecz od tego, jak szybko zdołają przystosować się do świata, w którym przetrwanie zależy w równym stopniu od świadomości elektronicznej, co od ziemi pod stopami.