Russische Oliebedrijven Geven Oekraïne $7,3 Miljard Om Tegen Rusland Te Vechten!

Vandaag komt het belangrijkste nieuws uit Oekraïne.

Daar heeft Kyiv meer dan 6 miljard dollar aan arbitragevergoedingen tegen Rusland en Gazprom binnengehaald – een ongekende juridische overwinning die ertoe kan leiden dat Russisch olie- en gasgeld rechtstreeks naar de Oekraïense staat wordt omgeleid. Deze uitkomst bevestigt niet alleen het internationale recht, maar stelt Oekraïne feitelijk in staat om miljarden dollars uit Russische staatskas te gebruiken voor de oorlog tegen Rusland.

President Volodymyr Zelensky bevestigde dat Oekraïne inmiddels 5 miljard dollar heeft gewonnen in arbitragezaken die verband houden met de illegale inbeslagname van energie-infrastructuur in de Krim door Rusland. De toegekende bedragen zijn verschuldigd aan Naftogaz, het Oekraïense staatsenergiebedrijf, en de uitspraken zijn afdwingbaar via rechtbanken in meerdere jurisdicties in het westelijk halfrond. De juridische basis van deze uitspraak ligt in de annexatie van de Krim in 2014, toen Moskou de controle overnam van gasleidingen, opslagfaciliteiten en andere infrastructuur van Naftogaz op het schiereiland. In plaats van het bedrijf te compenseren of te onderhandelen, besloot Rusland de activa volledig te nationaliseren. Oekraïne diende daarop een reeks claims in op basis van internationale investeringsverdragen, met het argument dat deze onteigening in strijd was met bindende verdragsbepalingen. Arbitragepanels gaven Oekraïne gelijk en wezen na jaren van procedures directe financiële aansprakelijkheid toe aan de Russische staat en haar staatsbedrijven.

In de praktijk betekent dit dat Russische inkomsten, vooral die gelinkt zijn aan Gazprom of aan staatsenergiebezittingen in het buitenland, kunnen worden bevroren en doorgestuurd naar Oekraïne. De zaak geldt inmiddels als een mijlpaal in juridische geschillen tussen staten en kan andere Oekraïense bedrijven aanmoedigen om soortgelijke claims in te dienen. Zelensky omschreef het resultaat als duidelijk bewijs van verantwoordelijkheid en de kracht van het internationaal recht, en benadrukte dat Oekraïense diplomaten onmiddellijk zouden beginnen met de uitvoering van de volgende stappen om het geld daadwerkelijk te innen.

Of Oekraïne het geld daadwerkelijk ontvangt, hangt nu af van de handhaving, want Rusland wordt niet geacht vrijwillig te betalen. Oekraïne zal in plaats daarvan overgaan tot het in beslag nemen van Russische activa in het buitenland, via juridische mechanismen die al worden erkend door rechtbanken in Europa, Noord-Amerika en daarbuiten. Dat kan het bevriezen van bankrekeningen omvatten, het in beslag nemen van vastgoed, het onderscheppen van inkomstenstromen of het overnemen van dochterondernemingen van Gazprom. Het juridische traject lijkt sterk op eerdere gevallen waarbij rechtbanken het toestonden om staatsactiva van Rusland in het buitenland in beslag te nemen na juridische nederlagen. Oekraïne heeft hierbij nu een cruciale troef: het groeiende internationale draagvlak om Rusland daadwerkelijk te laten betalen voor zijn daden, wat Kyiv meer politieke speelruimte geeft om beslagleggingen door te zetten zonder grote weerstand.

Dit is bovendien niet de eerste overwinning van Oekraïne op dit vlak. Nog maar vorige maand won Naftogaz een andere arbitragezaak tegen Gazprom, die draaide om een verbroken transitcontract ter waarde van 1,37 miljard dollar. Toen Rusland Oekraïne binnenviel, stopte Gazprom alle betalingen voor het transport van Russisch gas via Oekraïne. Het gokte op een snelle overwinning en hoopte dat het daardoor onder de verplichtingen zou uitkomen.

Met die redenering besloot Gazprom de voorwaarden van een miljardencontract met Oekraïne en haar staatsbedrijf te schenden, ervan uitgaande dat niemand hen ter verantwoording zou roepen. Maar die gok pakte verkeerd uit, want de juridische instellingen van Oekraïne – met name die rond Naftogaz – bleken onverwacht veerkrachtig en assertief.

Om de omvang van deze overwinning te begrijpen, is het nuttig om de meer dan 6 miljard dollar aan arbitragevergoedingen te vergelijken met de daadwerkelijke militaire hulp die Oekraïne ontvangt. De militaire steun van het VK aan Oekraïne bedraagt dit jaar ongeveer 3,2 miljard dollar, terwijl die van Duitsland net onder de 6 miljard ligt. Het zijn cruciale steunpakketten, maar wat deze arbitrale uitspraken zo bijzonder maakt, is dat ze qua waarde even groot of zelfs groter zijn – en dat met Russisch geld. In feite heeft Oekraïne zojuist het financiële equivalent van een Europees topsteunpakket rechtstreeks uit Rusland binnengehaald. En in tegenstelling tot vredesonderhandelingen zijn deze arbitrale uitspraken actief, internationaal afdwingbaar en concreet.

Al met al markeren de juridische overwinningen van Oekraïne een strategische verschuiving in de economische strijd rond de oorlog. In plaats van uitsluitend te vertrouwen op westerse sancties of politieke wil, richt Kyiv zich op arbitrage en verdragsrecht om Rusland letterlijk te laten betalen voor zijn agressie. Als de handhaving slaagt, kan Rusland de komende jaren geconfronteerd worden met een gestage uitputting van zijn activa – niet via sancties of diplomatie, maar via gerechtelijke bevelen. In deze oorlog is de rechtszaal nu een verlengstuk van het slagveld geworden, en Oekraïne leert hoe het ook daar kan winnen.

‍