Moskou’s Dubbelspel In Soedan Stort In

Onlangs is de oorlogseconomie van Soedan steeds meer rond één grondstof gaan draaien: goud. Voor de Rapid Support Forces betekent controle over mijnen en smokkelroutes meer dan alleen winst — het betekent overleven. Maar het diepere verhaal gaat niet alleen over goud of wapens. Het gaat over hoe deze schaduweconomie nu begint terug te slaan op het ene land dat dacht dat het beide partijen kon controleren.

De Rapid Support Forces gebruiken de export van goud als hun voornaamste financieringsbron, waarmee ze zich een constante toegang tot brandstof, wapens en munitie verzekeren. Terwijl een deel van dit goud via officiële kanalen in de Verenigde Arabische Emiraten wordt verkocht, wordt een aanzienlijk deel gesmokkeld via routes naar Tsjaad, de Centraal-Afrikaanse Republiek en rechtstreeks naar kopers in Azië, Rusland en de Golfstaten. Hierdoor kunnen de RSF hun operaties voortzetten zonder afhankelijk te zijn van het Soedanese centrale banksysteem of internationale controle, en creëren ze effectief een parallelle oorlogseconomie.

De Rapid Support Forces voeren een langdurige burgeroorlog tegen de Soedanese regering en kunnen dus niet rekenen op staatsinstellingen voor financiering, logistiek of bescherming. De RSF hebben echter de controle over een groot deel van Soedan’s goudmijnen, waardoor goud de meest toegankelijke en verhandelbare hulpbron is om hun campagne te voeden. De regering daarentegen wordt gesteund door meerdere buitenlandse machten, waaronder Rusland, Iran, Noord-Korea en Egypte.

Dit laat de Rapid Support Forces internationaal geïsoleerd en onder zware sancties achter, opgelegd vanwege hun rol in genocidale campagnes in Darfur en elders. Hun afhankelijkheid van goud is geen keuze uit gemak, maar een noodzaak om de oorlog vol te houden.

Om het goud te verplaatsen, omzeilt de groep het formele financiële systeem. Goud wordt via de lucht en over land gesmokkeld met behulp van particuliere contractanten en koeriersnetwerken. Niet-gemarkeerde zendingen zijn getraceerd naar raffinaderijen in Mali en de Verenigde Arabische Emiraten, waarbij een deel uiteindelijk in Rusland terechtkomt, waar het wordt geïntegreerd in de bredere internationale goudmarkten.

In ruil daarvoor ontvangen de Rapid Support Forces drones, lichte wapens en brandstof. Deze stromen functioneren volledig buiten het banksysteem en zijn ontworpen om detectie te vermijden, wat de groep langdurige duurzaamheid oplevert.

In de praktijk wordt de oorlog van de RSF betaald met goud, en dat creëert een complicatie voor Rusland. Omdat de rebellen een constante financieringsstroom hebben, staat de Soedanese regering onder druk om hun toegang af te snijden. Maar Rusland, dat relaties met beide partijen wil onderhouden, komt nu klem te zitten tussen twee vuren.

Terwijl Rusland wapens en inlichtingen levert aan de Soedanese regering, blijven netwerken die gelieerd zijn aan de Wagnergroep de Rapid Support Forces bewapenen en hun illegale goud-voor-wapens-handel faciliteren.

Het doel is geen loyaliteit, maar invloed. Door beide partijen te steunen, zorgt Rusland ervoor dat welke factie er ook wint, het haar iets verschuldigd zal zijn. En die schuld kan worden gebruikt om Rusland’s marinebasis in Port Sudan te behouden — een cruciaal knooppunt voor het projecteren van invloed in de Rode Zee en over de Sahel. Deze balans was opzettelijk, maar wordt steeds duurder.

De aanval van vorige maand op de Russische basis in Port Sudan heeft deze balans in een ander daglicht gesteld. De Rapid Support Forces ontkennen verantwoordelijkheid, maar bronnen binnen de Soedanese regering wijzen hen direct aan. Hoe dan ook, de aanval toonde de kwetsbaarheid van Rusland’s strategie. Dubbele steun levert misschien kortetermijninvloed op, maar wekt ook wrok. Rusland wordt niet langer als neutrale partner gezien. Dat verzwakt zijn positie bij beide partijen en bedreigt de langetermijnlevensvatbaarheid van zijn maritieme aanwezigheid.

De reguliere Soedanese strijdkrachten zouden binnenkort kunnen eisen dat Moskou stopt met het steunen van de rebellen, hetzij direct, hetzij via tussenpersonen.

Moskou staat nu voor een dilemma: het kan beide partijen blijven steunen en het risico lopen uitgesloten te worden door de uiteindelijke winnaar, of het kan een kant kiezen en daarmee invloed bij de andere fractie verliezen. Een derde mogelijkheid is dat beide kampen Rusland als een onbetrouwbare tussenpersoon gaan beschouwen. In dat geval zou geen van beide partijen openstaan voor verdere samenwerking, en zouden Rusland’s toegang tot Soedanese havens, mineralen en invloed volledig kunnen instorten.

Alles bij elkaar genomen wordt Rusland’s dubbele spel in Soedan tot het uiterste opgerekt. Door zowel de staat als de rebellen te steunen, hoopte Moskou gegarandeerde toegang tot strategische infrastructuur te behouden, ongeacht wie zou winnen. Maar goud is geen neutrale valuta; het houdt het conflict gaande, verlengt de oorlog en stelt Rusland bloot aan terugslag van beide partijen. Als Moskou beide zijden van het conflict blijft voeden, zou het uiteindelijk beide kunnen verliezen.

‍