.svg){kind=small}
Vandaag is er veel nieuws uit Europa.
Oekraïne’s streven naar EU-lidmaatschap kreeg een nieuwe impuls met de historische opening van de toetredingsonderhandelingen, een cruciale stap richting integratie. Ondanks vele uitdagingen, zowel intern als extern, toont Oekraïne’s weg naar volledig EU-lidmaatschap aanzienlijke vooruitgang.
Onlangs markeerde het eerste jaarlijkse verslag van de Europese Commissie over de Oekraïne-faciliteit een belangrijke mijlpaal in de toetredingsreis van Oekraïne, waarbij het land werd geprezen voor het afronden van ongeveer een kwart van de hervormingsagenda van 2024. De Oekraïne-faciliteit is een cruciaal instrument binnen de strategie van de Europese Unie om de uitdagingen aan te pakken waarmee Oekraïne wordt geconfronteerd na de Russische agressieoorlog. Hervormingen op het gebied van energie, transparantie en anticorruptiemaatregelen maakten 19,6 miljard euro aan subsidies en leningen vrij, waarvan minstens 20% werd toegewezen aan lokale gemeenten, die als financiële motor dienen om de EU-afstemming te versnellen en de economische stabiliteit in oorlogstijd te versterken. Deze prestaties zijn gebaseerd op Oekraïne’s langdurige EU-aspiraties die teruggaan tot de Euromaidanrevolutie van 2014, die nauwere Europese integratie eiste.
De Associatieovereenkomst van 2014 legde een kritieke stap naar integratie, maar het proces werd aanzienlijk versneld door de grootschalige Russische invasie in 2022. Oekraïne diende in dezelfde maand een aanvraag voor lidmaatschap in en startte op 25 juni 2024 de toetredingsonderhandelingen.
Lopende bilaterale screenings, die naar verwachting in de herfst van 2025 worden afgerond, benadrukken verder Oekraïne’s mars richting volledige EU-integratie. Oekraïne’s toetreding tot de EU zou aanzienlijke economische voordelen opleveren, dankzij zijn enorme hulpbronnen en strategische positie.
Als de op één na grootste landbouwexporteur van Europa vóór de oorlog, zou Oekraïne het voedselhandelsoverschot van de EU kunnen vergroten, de afhankelijkheid van ingevoerde granen en oliehoudende zaden verminderen en mogelijk de EU tot netto-exporteur van deze goederen maken. De energiesector biedt tot 10 miljard kubieke meter gasopslag, goed voor ongeveer 10% van de totale EU-capaciteit.
Toetreding zou het Oekraïense BBP kunnen vergroten door hervormingen en markttoegang, met neveneffecten die handel, buitenlandse investeringen en banengroei in het Intermariumgebied van Oost-Europa, exclusief Rusland en Wit-Rusland, stimuleren. Nieuwe transportcorridors, zoals uitgebreide spoor- en wegverbindingen, zouden de staalindustrie van Oekraïne integreren en de groei in de hele EU bevorderen.
Er zijn echter ook uitdagingen, waaronder hoge kosten, aangezien de grote bevolking en de door oorlog getroffen economie van Oekraïne mogelijk honderden miljarden euro’s aan steun en investeringen vergen. Landbouwhervorming kan EU-boeren ontwrichten, waardoor hervormingen van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid nodig zijn om areaalgebonden subsidies af te schaffen.
De oorlog brengt ook risico’s mee voor toeleveringsketens en demografische druk. Deze worden aangepakt doordat de EU haar Gemeenschappelijk Landbouwbeleid moderniseert voor duurzaamheid, en Oekraïne anticorruptiemaatregelen, exportdiversificatie en goed bestuur bevordert om zich aan te passen aan EU-normen. Het Pools Economisch Instituut meldt dat het BBP van de EU naar verwachting met 26% zal groeien na een eventuele toetreding van Oekraïne tot de Unie.
Oekraïne’s pad naar EU-toetreding kent aanzienlijke hindernissen en obstakels, gedreven door interne en geopolitieke factoren. De oorlog met Rusland blijft het voornaamste en meest cruciale obstakel, aangezien die hervormingen verstoort, de economie onder druk zet en zorgen oproept bij de EU over een mogelijke escalatie van de oorlog als Oekraïne toetreedt voordat vredesakkoorden zijn bereikt. Intern moet Oekraïne de aanhoudende corruptie, de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht en de naleving van EU-normen in alle relevante domeinen aanpakken, waarbij de oorlogsomstandigheden de vooruitgang vertragen ondanks vorderingen op gebieden zoals openbaar bestuur en anticorruptie. Aan EU-zijde belemmeren uitbreidingsmoeheid, heropbouwkosten die mogelijk meer dan 100 miljard euro bedragen en de noodzaak van hervormingen een algemene consensus onder de lidstaten.
Hongarije is uitgegroeid tot een grote hinderpaal en gebruikt zijn vetorecht om stappen zoals de onderhandelingen over Cluster 1 in 2025 te blokkeren, daarbij verwijzend naar de rechten van etnische Hongaren in de Trans-Karpatische regio, de economische kosten en de wens dat Oekraïne fungeert als bufferstaat tussen Rusland en de EU. Premier Viktor Orbán’s vetobedreigingen zijn meestal geworteld in binnenlandse prioriteiten en spanningen met Brussel, waardoor de vooruitgang wordt vertraagd en het vertrouwen van Oekraïne in de EU wordt ondermijnd. Oekraïne heeft sindsdien tegemoetgekomen aan Hongaarse zorgen via wetgevende aanpassingen inzake minderheidsrechten en bilaterale gesprekken, terwijl de EU onderhandelt met Hongarije om de vetoproblemen aan te pakken.
Al met al benadrukt Oekraïne’s weg naar EU-toetreding een grote transformatieve kans voor beide partijen, die een grotere economische veerkracht en toekomstige geopolitieke stabiliteit belooft, zowel voor de EU als voor Oekraïne. Zijn bijdragen op het gebied van landbouw en energie, samen met het onbenutte potentieel voor BBP-groei, kunnen de wereldwijde marktdynamiek en interne energiezekerheid van de EU herdefiniëren, terwijl verdere Europese integratie wordt bevorderd. Toch benadrukken aanhoudende uitdagingen zoals de voortdurende oorlog en de Hongaarse veto’s de noodzaak van diplomatieke vindingrijkheid en institutionele hervorming van de EU om het huidige momentum vast te houden. Deze ontwikkelingen maken duidelijk dat Oekraïne’s integratie niet alleen een uitbreidingsproces is, maar ook een katalysator om de samenhang en mondiale invloed van de EU opnieuw vorm te geven.
.jpg)
Opmerkingen