Co Wstąpienie Ukrainy Do UE Oznacza Dla Przyszłej Stabilności Europy

Dziś napływa wiele wiadomości z Europy.

Dążenie Ukrainy do członkostwa w UE nabrało rozpędu wraz z historycznym rozpoczęciem negocjacji akcesyjnych, co stanowi przełomowy krok w kierunku integracji. Pomimo wielu wyzwań zarówno wewnętrznych, jak i zewnętrznych, droga Ukrainy do pełnego członkostwa w UE pokazuje znaczący postęp.

Niedawno pierwszy doroczny raport Komisji Europejskiej dotyczący Instrumentu na rzecz Ukrainy stanowił ważny etap na drodze Ukrainy do członkostwa w UE, chwaląc kraj za zrealizowanie około jednej czwartej swojego programu reform na 2024 rok. Instrument na rzecz Ukrainy jest kluczowym narzędziem w strategii Unii Europejskiej, mającym sprostać wyzwaniom, przed jakimi stoi Ukraina po rosyjskiej wojnie agresyjnej. Reformy w sektorze energetycznym, w zakresie przejrzystości i walki z korupcją odblokowały 19,6 miliarda euro w formie dotacji i pożyczek, z czego co najmniej 20% zostało przeznaczone dla samorządów lokalnych, służąc jako motor finansowy przyspieszający dostosowanie do UE i wzmacniający stabilność gospodarki w czasie wojny. Osiągnięcia te opierały się na długoletnich aspiracjach Ukrainy do członkostwa w UE, sięgających Rewolucji Godności w 2014 roku, która domagała się bliższej integracji z Europą.

Porozumienie stowarzyszeniowe z 2014 roku stanowiło istotny krok w kierunku integracji, jednak proces ten został znacząco przyspieszony przez pełnoskalową inwazję Rosji w 2022 roku. Ukraina złożyła wniosek o członkostwo w tym samym miesiącu, a negocjacje akcesyjne rozpoczęły się 25 czerwca 2024 roku.

Trwające obecnie dwustronne przeglądy, których zakończenie przewidziane jest na jesień 2025 roku, dodatkowo podkreślają marsz Ukrainy w stronę pełnej integracji z UE. Integracja Ukrainy z UE przyniosłaby znaczące korzyści gospodarcze, wykorzystując jej ogromne zasoby i strategiczne położenie.

Jako drugi co do wielkości eksporter produktów rolnych w Europie przed wojną, Ukraina mogłaby poprawić bilans handlu rolno-spożywczego UE, zmniejszając jej zależność od importu zbóż i roślin oleistych, potencjalnie czyniąc blok netto eksporterem tych towarów na świecie. Jej sektor energetyczny oferuje do 10 miliardów metrów sześciennych pojemności magazynowych gazu, co stanowi około 10% całkowitej pojemności UE.

Akcesja mogłaby zwiększyć PKB Ukrainy poprzez reformy i dostęp do rynku, z efektami ubocznymi wspierającymi handel, bezpośrednie inwestycje zagraniczne i wzrost zatrudnienia w obszarze Międzymorza we wschodniej Europie, z wyłączeniem Rosji i Białorusi. Nowe korytarze transportowe, takie jak rozbudowane połączenia kolejowe i drogowe, zintegrowałyby ukraiński sektor stalowy, wspierając wzrost gospodarczy w całej UE.

Wyzwania obejmują jednak wysokie koszty, ponieważ duża populacja Ukrainy i zniszczona wojną gospodarka mogą wymagać setek miliardów euro w formie pomocy i inwestycji. Integracja rolnictwa może zakłócić działalność rolników unijnych, wymuszając reformy Wspólnej Polityki Rolnej w celu likwidacji dopłat powierzchniowych.

Wojna stwarza również ryzyko zaburzeń w łańcuchach dostaw i obciążenia demograficzne. UE stara się temu zaradzić, modernizując Wspólną Politykę Rolną na rzecz zrównoważonego rozwoju, a Ukraina posuwa się naprzód w zakresie walki z korupcją, dywersyfikacji eksportu i poprawy zarządzania, aby dostosować się do standardów unijnych. Polski Instytut Ekonomiczny informuje, że PKB UE ma wzrosnąć o 26% po ewentualnym przystąpieniu Ukrainy do Unii.

Droga Ukrainy do członkostwa w UE napotyka jednak znaczące przeszkody i trudności, wynikające z czynników wewnętrznych i geopolitycznych. Wojna z Rosją pozostaje główną i najpoważniejszą przeszkodą, zakłócając reformy, obciążając gospodarkę i budząc obawy UE o potencjalną eskalację konfliktu, jeśli Ukraina przystąpi do Unii przed zawarciem porozumień pokojowych. Wewnątrz kraju Ukraina musi zmierzyć się z utrzymującą się korupcją, kwestią niezależności sądownictwa i zgodnością ze standardami UE we wszystkich istotnych dziedzinach, przy czym presja związana z wojną spowalnia postępy mimo osiągnięć w takich obszarach jak administracja publiczna i walka z korupcją. Po stronie UE zmęczenie rozszerzeniem, koszty odbudowy sięgające potencjalnie ponad 100 miliardów euro oraz konieczność reform utrudniają osiągnięcie ogólnego konsensusu wśród państw członkowskich.

Węgry stały się główną przeszkodą, wykorzystując swoje prawo weta do blokowania kroków, takich jak negocjacje Klastra 1 w 2025 roku, powołując się na prawa mniejszości węgierskiej w regionie Zakarpacia, koszty gospodarcze oraz chęć utrzymania Ukrainy jako państwa buforowego między Rosją a UE. Groźby weta premiera Viktora Orbána opierają się na priorytetach krajowych i napięciach z Brukselą, co opóźnia postęp i osłabia zaufanie Ukrainy do UE. Ukraina zaspokoiła jednak część obaw Węgier poprzez zmiany legislacyjne dotyczące praw mniejszości oraz rozmowy dwustronne, podczas gdy negocjacje UE z Budapesztem mają na celu rozwiązanie problemu weta.

Ogólnie rzecz biorąc, droga Ukrainy do członkostwa w UE stanowi ogromną szansę transformacyjną dla obu stron, obiecując wzmocnioną odporność gospodarczą i przyszłą stabilność geopolityczną zarówno dla UE, jak i Ukrainy. Jej wkład w sektor rolny i energetyczny, wraz z niewykorzystanym potencjałem wzrostu PKB, może na nowo zdefiniować światową pozycję rynkową UE oraz jej wewnętrzne bezpieczeństwo energetyczne, jednocześnie sprzyjając dalszej integracji europejskiej. Jednak utrzymujące się wyzwania, takie jak trwająca wojna i weta Węgier, podkreślają potrzebę dyplomatycznej pomysłowości i reform instytucjonalnych UE, aby utrzymać obecny impet. Te wydarzenia pokazują, że integracja Ukrainy to nie tylko proces rozszerzenia, ale katalizator do ponownego wyobrażenia sobie spójności i globalnego wpływu UE.

‍