.svg){kind=small}
Dziś największe informacje pochodzą z nieba nad Ukrainą.
Od połowy 2024 roku Ukraina sięgnęła po mało prawdopodobną broń przeciwko nocnym salwom rosyjskich dronów kamikadze — skromny, radziecki Yak-52 z czasów ZSRR. Piloci tych lekkich, zwrotnych maszyn zaczęli zestrzeliwać drony, zamieniając relikt z lat 50. w desperacką, ale skuteczną tarczę nad miastami, gdzie każdy strącony dron może oznaczać dziesiątki uratowanych istnień.
Ukraińskie Siły Powietrzne oficjalnie włączyły już Yak-52 do zadań obrony powietrznej na pierwszej linii przeciwko nocnym falom rosyjskich dronów Shahed, amunicji krążącej i dronów rozpoznawczych. Początkowo praktykę tę wprowadzały indywidualnie załogi-ochotnicy na południu, zwłaszcza w obwodach chersońskim i mikołajowskim, lecz szybko została ona zatwierdzona oficjalnie i rozprzestrzeniła się na regularne jednostki Sił Powietrznych oraz lotnictwa wojsk lądowych.
Do listopada 2025 roku Yak-52 operowały z prowizorycznych pasów wysuniętych w całym kraju, a udokumentowane przechwycenia sięgały od wybrzeża Morza Czarnego aż po Czernihów na północy, czyniąc z półwiecznego samolotu szkolnego rutynowy element wielowarstwowej sieci obrony przeciw dronom Ukrainy.
Yak-52 startują obecnie nocą przy alarmach trwających od 10 do 15 minut, gdy czujniki akustyczne lub mobilne radary wykryją nadlatujące przy niskim pułapie Shahedy. Lecąc z prędkością 80–140 kilometrów na godzinę, pilot utrzymuje maszynę wolno i nisko, podczas gdy obserwator na tylnej kanapie za pomocą reflektora lub gogli noktowizyjnych wzrokowo lokalizuje drona. Metody zwalczania są różne; większość załóg strzela z karabinów kalibru 7,62 mm lub strzelb 12-kalibrowych załadowanych ciężką śrutą lub pociskami strzałkowymi. Inni celowo taranują wolniejsze drony rozpoznawcze śmigłem lub końcówką skrzydła. Po zestrzeleniu celu Yak natychmiast nurkuje, by uniknąć odłamków i detonacji głowicy bojowej drona o masie 40–50 kilogramów.
Yakovlev Yak-52 to dwumiejscowy jednopłat napędzany silnikiem o mocy 360 koni mechanicznych, co daje mu maksymalną prędkość 285 kilometrów na godzinę. Prędkość przelotowa wynosi 190–220 kilometrów na godzinę, ale Yak-52 ma także zdolność do lotu z prędkością nawet 90–100 kilometrów na godzinę przy wypuszczonych klapach, bez ryzyka przeciągnięcia.
Jego doskonałe właściwości pilotażowe przy małych prędkościach oraz krótki rozbieg do startu, wynoszący 180–250 metrów na trawie, pozwalają na operowanie z niewielkich pól lub leśnych polan oddalonych o zaledwie kilka minut od linii frontu. Tandemowy, otwarty kokpit zapewnia strzelcowi z tyłu niezakłócone, 360-stopniowe pole ostrzału i doskonałą widoczność do wykrywania słabych świateł nawigacyjnych dronów na tle nieba.
Masa własna wynosi zaledwie 1 035 kilogramów, a niewielkie zużycie paliwa — tylko 70–90 litrów na godzinę — pozwala na 3–4-godzinne patrole wyłącznie na paliwie z wewnętrznych zbiorników. Te cechy — ekstremalna zwrotność przy prędkościach dronów, minimalne zaplecze logistyczne oraz ludzkie oko w połączeniu z karabinem — czynią Yak-52 wyjątkowo przydatnym do działań na niskim pułapie lub z bliskiego dystansu, których nowoczesne pociski obrony przeciwlotniczej i odrzutowce nie są w stanie wykonywać ani ekonomicznie, ani bezpiecznie.
Do listopada 2025 roku ukraińskie załogi Yak-52 publicznie potwierdziły co najmniej 18–20 zestrzeleń Shahedów i dronów rozpoznawczych, a nieoficjalne dane z jednostek frontendowych sugerują, że rzeczywista liczba przekracza 40 od rozpoczęcia operacji. Każde udane przechwycenie kosztuje Ukrainę około 300–600 dolarów w paliwie i amunicji, w porównaniu z 20 000 do 2 milionów dolarów za jeden zwykle używany pocisk.
Taktyka ta okazuje się bardzo skuteczna w sektorach południowych i nadmorskich, gdzie drony latają nisko i po przewidywalnych trasach, osiągając często 70–90% skuteczności w noce, gdy Yaki są w powietrzu. Skalowalność pozostaje jednak ograniczona, ponieważ na Ukrainie znajduje się tylko kilkadziesiąt sprawnych technicznie Yak-52, nocne wykrywanie wzrokowe zależy od pogody, a straty uwidaczniają ryzyko dla ludzi. Jest to jednak wyjątkowo opłacalne rozwiązanie tymczasowe, które nie może zastąpić średniego zasięgu systemów przeciwlotniczych w przypadku masowych ataków z dużej wysokości.
Ogólnie rzecz biorąc, przemiana Yak-52 z przestarzałego samolotu szkolnego w aktywną maszynę do zwalczania dronów ukazuje mistrzostwo Ukrainy w skrajnie asymetrycznej wojnie, zamieniając tłokowy relikt wart 30 000 dolarów w mnożnik siły, który odbiera Rosji przewagę kosztową, jaką próbuje osiągnąć dzięki tanim Shahedom. Ta niskotechnologiczna warstwa przechwytywania zaoszczędziła już setki milionów dolarów na rzadkich pociskach i, co ważniejsze, ochroniła niezliczone życie cywilów w regionach, które w przeciwnym razie byłyby bezbronne wobec powolnych, nisko lecących zagrożeń. Pokazuje to prostą prawdę pola walki: gdy jednej stronie brakuje zaawansowanej technologii, improwizacja może zamienić nawet przestarzałe platformy w funkcjonalne środki bojowe. W walce napędzanej dziś dronami, ciągłym naciskiem i wyniszczaniem, Yak-52 stał się kolejnym przykładem tego, jak systemy wysokiego szczebla mogą zostać podważone przez przeciwnika gotowego przekształcić każdą dostępną maszynę latającą w narzędzie walki.
.jpg)
Komentarze