Europa zatrzymuje rosyjski statek-cieni, Rosja wysyła Grupę Wagnera

Dziś najważniejsze wiadomości napływają z Morza Bałtyckiego.

Tutaj rosyjska flota cieni znajduje się pod coraz większą presją, ponieważ liczba przechwyceń rośnie, a państwa europejskie coraz bardziej agresywnie działają przeciwko objętym sankcjami jednostkom. Rosja odpowiada jednak w nowy sposób, umieszczając na pokładach tych statków najemników z Grupy Wagnera, wprowadzając jedną ze swoich najbardziej brutalnych formacji bezpośrednio na wody monitorowane przez NATO.

Unia Europejska właśnie ogłosiła nowy pakiet sankcji obejmujący kolejne czterdzieści jeden jednostek floty cieni, co podnosi łączną liczbę statków objętych restrykcjami do ponad sześciuset. Jednostki te tracą dostęp do portów powiązanych z Europą, ubezpieczeń oraz usług serwisowych. Oznacza to utratę możliwości zawijania do portów, przeprowadzania remontów i uzyskiwania certyfikacji technicznej, co zmusza Moskwę do korzystania z improwizowanych tras, przeciskających się przez coraz węższe korytarze. Poza ropą statki te transportują również wrażliwe ładunki powiązane z rosyjskim wysiłkiem wojennym, co sprawia, że każde przechwycenie ma znacznie poważniejsze konsekwencje niż sama strata finansowa. Wraz z zaostrzaniem egzekwowania sankcji ryzyko przesuwa się z naruszeń formalnych w stronę bezpośrednich zajęć statków.

Zmiana ta stała się widoczna, gdy szwedzkie władze zatrzymały rosyjski statek towarowy Adler po jego wejściu na wody Szwecji z nierozwiązanymi problemami dokumentacyjnymi. Właściciel statku objęty jest sankcjami za transport materiałów związanych z rosyjską produkcją zbrojeniową, a gdy Adler doznał awarii silnika na wodach szwedzkich, załoga nie była w stanie przedstawić kompletnej dokumentacji. Szwedzkie służby natychmiast weszły na pokład, a zatrzymanie nastąpiło w kontekście rosnących doniesień, że Rosja zaczęła umieszczać na statkach floty cieni najemników z Grupy Wagnera. Podnosi to stawkę każdej kontroli i pokazuje, że państwa europejskie nie dają się już zastraszyć możliwością obecności uzbrojonych Rosjan na tych jednostkach. Jeśli weszli na pokład, wiedząc, że Wagner mógł tam być, świadczy to o ich pewności siebie, a jeśli weszli, wiedząc, że Wagnera tam nie ma, pokazuje to poziom penetracji wywiadowczej, którego Moskwa nie może ignorować.

W tym kontekście Wagner powrócił na morze, ponieważ Rosja rozmieszcza na statkach handlowych weteranów bojowych o reputacji skrajnej brutalności, aby utrzymać kontrolę nad załogami i odstraszać zagraniczne inspekcje. Według duńskich pilotów morskich, gdy personel Wagnera znajduje się na pokładzie, często ogranicza dostęp do mostka, zakłóca komunikację między kapitanami a władzami portowymi oraz naciska na wyznaczanie tras omijających obszary, gdzie kontrole są częste.

Bojownicy Wagnera byli znani w Bachmucie z zabijania dezerterów młotami i innych aktów okrucieństwa wobec Ukraińców oraz własnych żołnierzy. Teraz są rozmieszczani na statkach, gdzie nawet drobne spory mogą szybko eskalować. Dla Moskwy Wagner pełni funkcję narzędzia ostatecznego przymusu. Ich zadaniem jest zapewnienie, by jednostki kontynuowały rejsy nawet wtedy, gdy ryzyko prawne i operacyjne staje się nie do przyjęcia według standardów normalnej żeglugi handlowej.

Załogi zastraszane, bite lub grożone przez najemników mogą potajemnie sygnalizować pobliskim okrętom NATO potrzebę pomocy albo próbować sabotować sprzęt, by wymusić awaryjne zatrzymanie na wodach zachodnich. Istnieje możliwość, że załoga Adlera uszkodziła silnik jeszcze przed dotarciem do rosyjskiego portu, zanim na pokład weszliby wagnerowcy. Dodatkowo właściciele czarterowanych statków mogą sprzeciwiać się obecności uzbrojonych rosyjskich żołnierzy, której skutkiem jest ogromny wzrost odpowiedzialności prawnej i ryzyka operacyjnego. Jeden gwałtowny incydent między Wagnerem a załogą mógłby doprowadzić do bezpośredniego kontaktu sił morskich NATO z rosyjskimi najemnikami i operatorami floty cieni na zatłoczonych szlakach żeglugowych.

Przypadek Adlera jest istotny, ponieważ pokazuje, że flota cieni służy nie tylko do transportu ropy, lecz także do przewozu uzbrojenia i ładunków powiązanych z wojskiem. Zachodni urzędnicy oceniają, że znaczna część importowanych przez Rosję komponentów amunicji, prekursorów materiałów wybuchowych oraz objętego sankcjami sprzętu przemysłowego dociera obecnie drogą morską, ponieważ trasy lądowe i transport lotniczy są znacznie bardziej narażone na przechwycenie. Jeśli jednostki takie jak Adler będą coraz częściej zatrzymywane lub dezorganizowane, Rosja nie tylko traci dochody, lecz także ryzykuje poważne wąskie gardła w łańcuchach dostaw zasilających jej produkcję zbrojeniową.

Ogólnie rzecz biorąc, rozszerzające się sankcje europejskie oraz zatrzymanie Adlera przez Szwecję pchnęły Rosję do militaryzacji floty handlowej, tworząc niestabilne środowisko na Bałtyku. Powrót Wagnera na te wody zwiększa ryzyko konfliktów na morzu, buntów na pokładach oraz konfrontacji z siłami NATO. Taki kierunek rozwoju wydarzeń podnosi ryzyko eskalacji na Bałtyku, gdzie żegluga cywilna, uzbrojeni najemnicy i siły NATO działają dziś w bezpośredniej bliskości, pozostawiając Rosji coraz mniej przestrzeni do deeskalacji.